Του Ηλία Κικίλια*

Η πρόσβαση σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγαση δεν είναι απλά μια ανάγκη, αλλά ένα θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα, όπως αναφέρει, άλλωστε, και το άρθρο 21 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο η στεγαστική πολιτική αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του κράτους.

Τα τελευταία χρόνια, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία, το κόστος στέγασης έχει εκτοξευθεί. Η σωρευτική αύξηση των ενοικίων την περίοδο 2018 – 2022 πλησίασε το 50%, ενώ σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή» υπολογίζεται ότι το 2023 η ετήσια αύξηση ξεπέρασε στην Αθήνα το 23,7%, τη Θεσσαλονίκη το 22,7%, την Πάτρα το 27,47% και το Ηράκλειο της Κρήτης το 16,53%.  Συνολικά η αύξηση σε αυτές τις περιοχές αγγίζει μέχρι και το 80% από το 2014 μέχρι σήμερα.

Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο όσον αφορά στην φοιτητική στέγη. Η σωρευτική αύξηση των ενοικίων την περίοδο 2018 – 2022 πλησίασε το 50%,

Οι έρευνες δείχνουν ότι πάνω από το 70% των ενοικιαστών δαπανά πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για έξοδα στέγασης.  Στην υπόλοιπη Ευρώπη αυτό ισχύει μόνο για το 25% των ενοικιαστών.  Από πρόσφατη έρευνα προκύπτει ότι ένας μέσος εργαζόμενος στην Αθήνα χρειάζεται να δαπανήσει το 56% του εισοδήματός του για ενοίκιο.

Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» που απευθύνεται σε περίπου 10.000 δικαιούχους, απαιτεί από τους νέους να διαθέτουν μερικές χιλιάδες ευρώ «οικογενειακή ρευστότητα» και να μπορούν να πληρώνουν μηνιαίες δόσεις περίπου 500€ για ένα δάνειο 100.000€ για 20 χρόνια.  Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία ο καθαρός μισθός για το 55% των μισθωτών είναι χαμηλότερος από 850€.

Είναι απολύτως λογικό, συνεπώς, το 70% των νέων ως 34 ετών να μένουν με τους γονείς τους, αφού ακόμα και αν δουλεύουν, δεν επαρκεί ο μισθός ούτε για τα απολύτως απαραίτητα.

Οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής κινούνται σε δύο άξονες, αφενός την αύξηση της προσφοράς διαθέσιμων κατοικιών και, αφετέρου, την επιβολή περιορισμών ή και φραγμών σε πρακτικές που συντείνουν στην ανεξέλεγκτη αύξηση του στεγαστικού κόστους.

Πρώτον, προτείνουμε τη δημιουργία μίας δεξαμενής κοινωνικών κατοικιών, που θα είναι διαθέσιμες αποκλειστικά προς ενοικίαση με κοινωνικά κριτήρια και σε χαμηλό αντίτιμο. Το μικρότερο τμήμα αφορά σε κατασκευή νέων κατοικιών.

Δεύτερον, ένα μεγάλο τμήμα της δεξαμενής ακινήτων αποτελείται από κατοικίες που σήμερα είναι κλειστές, παρέχοντας κίνητρα, όπως είναι η χρηματοδότηση ανακαίνισης, υψηλότερες επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμισή τους, αλλά και φορολογικά κίνητρα, όπως είναι η μείωση στον ΕΝΦΙΑ για το συγκεκριμένο ακίνητο και το αφορολόγητου του ενοικίου.

Τρίτον, Η επιβολή περιορισμών στη βραχυχρόνια μίσθωση, με τους δήμους να καθορίζουν τη φέρουσα ικανότητα κάθε περιοχής σε συνδυασμό με την απαγόρευση για τα ακίνητα, που έχουν αγοραστεί στο πλαίσιο της golden visa να διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση.

Τέταρτον, Η αναστολή ή κατάργηση του προγράμματος golden visa με τη σημερινή του μορφή, το οποίο μπορεί να αναπροσανατολιστεί, κατά τα πορτογαλικά πρότυπα, σε όσους χρηματοδοτούν την έρευνα, τον πολιτισμό και παραγωγικές επενδύσεις. 

*Ο Ηλίας Κικίλιας είναι Οικονομολόγος, Γραμματέας του Τομέα Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής. Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο kreport.gr 18.02.2024