Του Βασίλη Χρονόπουλου*

Πως θα βλέπατε την πιθανότητα να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας σε γιατρούς, νοσηλευτές, μηχανικούς, στελέχη τουριστικών επιχειρήσεων  και προγραμματιστές από μετανάστες; Ποια θα πρέπει να είναι η αμοιβή αυτών των εργαζομένων;

Τι γνώμη έχετε για την επίπτωση του προγράμματος  της golden visa στην αγορά ακινήτων;

Τι θα λέγατε αν ένα παιδί που γεννήθηκε ή  μεγάλωσε στη χώρα μας θα κινδυνεύει με απέλαση στα 18 του;

Πιστεύετε πως η κυβέρνηση πρέπει να απελάσει τα ασυνόδευτα που ενηλικιώνονται όπως παραλίγο να γίνει με την περίπτωση Σαϊντού; Ή πρέπει να δώσει κάποια λύση;

Σας απασχόλησε τα τελευταία χρόνια η έλλειψη εργατικού δυναμικού στον αγροτικό, τουριστικό και κατασκευαστικό τομέα; Γιατί φεύγουν πολλοί μετανάστες από τη χώρα;

Πιστεύετε πως η μετανάστευση μπορεί να δώσει απαντήσεις στο δημογραφικό ζήτημα;  Δίνει η χώρα ευκαιρίες σε οικογένειες μεταναστευτικής προέλευσης ώστε να εγκατασταθούν και να εργαστούν στην Ελλάδα;

Πως θα βλέπατε την πιθανότητα να καλυφθούν οι ανάγκες  σε εργατικό δυναμικό από εποχικούς μετανάστες που θα έρχονται κατά δεκάδες χιλιάδες στη χώρα και θα φεύγουν μετά από εννιά μήνες;  Τι θα λέγατε αν αυτή η πολιτική, όπως έχει δηλώσει ο αρμόδιος υπουργός, αντιγράφει την πολιτική μετανάστευσης για τους εποχικούς εργάτες των χωρών του Κόλπου (Κατάρ);

Ποιοι πιστεύετε πως πρέπει να καθορίζουν τις ανάγκες σε εργατικό δυναμικό της χώρας; Είναι αποκλειστικό προνόμιο της κυβέρνησης ή είναι δικαίωμα των εργοδοτών;  Οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να έχουν λόγο σε αυτό το θέμα;

Πρέπει  η Ελλάδα να προσελκύσει φοιτητές/σπουδαστές από τρίτες χώρες;

Πιστεύετε πως μετά την πάροδο κάποιων ετών, ας πούμε δέκα ή είκοσι, νόμιμης διαμονής στη χώρα, οι μετανάστες θα πρέπει  να λαμβάνουν αυτοδικαίως μόνιμη άδεια διαμονής χωρίς να κινδυνεύουν με απέλαση;

Γνωρίζετε τα δικαιώματα των νόμιμων μεταναστών και τις κυρώσεις που προβλέπει ο νόμος για την απασχόληση μεταναστών χωρίς χαρτιά; Πόσο αυστηρός είναι ο νόμος και πόσο εφαρμόζεται;

Η Ελλάδα νομοθετεί για τη μεταναστευτική πολιτική χωρίς να έχει αποφασίσει ποιο είναι το εύρος της.

Είναι οι διοικητικές διαδικασίες για τους μετανάστες; Είναι μια από τις πολιτικές  για την ασφάλεια της χώρας; Είναι ένα ανθρωπιστικό ζήτημα; Είναι ζήτημα αγοράς εργασίας;  Είναι τρόπος αντιμετώπισης του δημογραφικού ζητήματος; Είναι εργαλείο για την οικονομική ανάπτυξη;  Είναι κάποια από αυτά ή όλα αυτά μαζί;

Αυτά είναι κάποια ενδεικτικά ζητήματα που περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου για τον «Κώδικα Μετανάστευσης» που, για μια βδομάδα, τέθηκε στη διαβούλευση την 7η Μαρτίου. Τα 180 άρθρα του σχεδίου νόμου θα έρθουν εντός του προσεχούς χρονικού διαστήματος στη Βουλή.

Οι υποστελεχωμένες υπηρεσίες της μετανάστευσης θα κληθούν να τον εφαρμόσουν, από την αρχή του 2024. Μέχρι τότε θα πρέπει να εκδοθούν 68 υπουργικές αποφάσεις και 2 Πράξεις Υπουργικού Συμβουλίου.  Η κατάσταση είναι ήδη πολύ δύσκολη. Υπάρχουν 200.000 εκκρεμείς αιτήσεις (ανανέωσης αδειών στην πλειονότητα τους) και ελάχιστοι υπάλληλοι να τις διεκπεραιώσουν.

Στις πιο πρόσφατες 100  κοινοβουλευτικές ερωτήσεις που απευθύνθηκαν στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, οι 41 αφορούσαν το θέμα της έλλειψης εργατικού δυναμικού στον αγροτικό τομέα. Στη διαβούλευση έγιναν μόνο 2 σχόλια από αγροτικούς φορείς.

Στα υπόλοιπα 185 σχόλια  η πλειονότητα σχετιζόταν με  θέματα ασύλου. Παράδοξο, εκ πρώτης όψεως, αλλά από το 2015 τα θέματα μετανάστευσης έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τη δημόσια συζήτηση. Τόσο που, στο δημόσιο λόγο, ο μετανάστης είναι αυτός που δεν χρήζει διεθνούς προστασίας, δεν είναι πρόσφυγας και πρέπει να απελαθεί. Είναι ο περιβόητος διαχωρισμός μεταξύ προσφύγων και μεταναστών που άφησε χωρίς όνομα πάνω από 600.000 ανθρώπους που ζουν δεκαετίες στη χώρα.

Μια από τις πρώτες «δύσκολες» λέξεις που έμαθαν οι Αλβανοί μετανάστες όταν ήρθαν στην Ελλάδα ήταν η λέξη εκκρεμότητα.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από τότε μέχρι σήμερα, ολόκληρη η μεταναστευτική πολιτική χαρακτηρίζεται από τη λέξη εκκρεμότητα.  Πάντα, κάτι αφήνουμε για αργότερα. Τη στελέχωση των υπηρεσιών,την κοινωνική ένταξη, τις κυρώσεις σε εργοδότες που απασχολούν μετανάστες χωρίς χαρτιά, την ουσιαστική απλοποίηση – ψηφιοποίηση των διαδικασιών,  την ίση μεταχείριση. Τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό και τις βιώσιμες λύσεις.

Ο προηγούμενος Κώδικας είχε 12 υπογραφές υπουργών. Η μετανάστευση είναι ένα από τα παραδείγματα πολιτικών όπου ο συντονισμός και η κοινή οπτική μεταξύ υπουργείων αποτελεί διαχρονικό ζητούμενο. Είναι ένα από τα παραδείγματα αποπροσανατολισμένης συζήτησης σε επίπεδο κοινωνίας και κοινωνικών εταίρων.

Ένα κράτος της ΕΕ που βγαίνει ( 😉 από μια οικονομική κρίση έχει διπλό θέμα μετανάστευσης. Πρέπει να διαχειριστεί, αν δεν μπορεί να σταματήσει, τη φυγή του ντόπιου εργατικού δυναμικού, ειδικευμένου και ανειδίκευτου, προς άλλα κράτη – μέλη και να καλύψει με νέους μετανάστες τις ανάγκες που δεν μπορούν να περιμένουν.  Όμως για τους ίδιους λόγους που φεύγει το ντόπιο εργατικό δυναμικό είναι δύσκολο να προσελκύσουμε καινούργιο.

Αν δεν αποδεχτούμε τις ανάγκες που προκύπτουν από την πραγματικότητα, η αποτυχία θα είναι παταγώδης.

*Ο Βασίλης Χρονόπουλος είναι Νομικός, ειδικός σε θέματα μετανάστευσης, γραμματέας του Τομέα Μεταναστευτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ. Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο kreport.gr 19.03.2023