Η συνοπτική παρουσίαση του περιεχομένου της εκδήλωσης-συζήτησης του InSocial για το Ταμείο Ανάκαμψης από τον συντονιστή της εκδήλωσης, δημοσιογράφο Αντώνη Παπαγιαννίδη. Δημοσιεύθηκε στην σελίδα της Economia – ekdoseiskekryra.gr, 16.10.2025: 

Σε μιαν ακόμη προσπάθεια να τροφοδοτηθεί με κάτι σαν ουσία η δημόσια συζήτηση γύρω από τις προοπτικές της eλληνικής οικονομίας στην επόμενη στροφή, όταν δηλαδή θα έχουν εξαντληθεί τα περιθώριά της μεταξύ 2% και 2,5% ετήσιου ρυθμού μεγέθυνσης, «πολύ μεγαλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο» κατά την επίσημη αυτεπιβράβευση – και συνεπώς η σχετικά ασφαλής πορεία, παραβλεπομένου ότι στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα μας περιμένουν αβαθή, το In Social /το Ινστιτούτο για την Σοσιαλδημοκρατία (δηλαδή η επίσημη δεξαμενή σκέψης του ΠΑΣΟΚ) είχε την πρωτοβουλία μιας παρουσίασης της κατάστασης. Από Νίκο Χριστοδουλάκη – Κώστα Γάτσιο – Ηλία Κικίλια που ήρθαν να καταθέσουν αναλύσεις για την σημερινή κατάσταση, με προσπάθεια στροφής προς το μέλλον.

Ήδη ο Ν. Χριστοδουλάκης έκανε μια διεξοδική προσέγγιση του πόσο αποφασιστική υπήρξε – όλα τα τελευταία χρόνια – η επίδραση του Ταμείου Ανάκαμψης για την επίτευξη των αναπτυξιακών ρυθμών. Στρέφοντας όμως τους προβολείς στο πόσο η επίδραση αυτή πλησιάζει στο τέλος της. Αφενός επειδή ακόμη και η απορρόφηση πόρων έχει φρενάρει σε επίπεδο τελικών δικαιούχων – λόγω και του σχεδιασμού του ελληνικού προγράμματος, αλλά με πολύ κοντινή την λήξη της περιόδου εφαρμογής –, αφετέρου όμως επειδή η μετέπειτα προοπτική ετησίων ρυθμών μεγέθυνσης υποχωρεί ακριβώς από την περιοχή του 2%-2,5%, σε εκείνην του 1%-1,2%. Καθώς δε στην φάση εκείνη λήγει και η περίοδος σημαντικής στήριξης του ελληνικού δημόσιου χρέους, διαμορφώνεται μια δύσκολα διαχειρίσιμη κατάσταση.

Ο τρόπος με τον οποίο συντάχθηκε το ελληνικό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης και εφαρμόζονται οι χρηματοδοτήσεις του – η μη-αξιολόγηση των επενδυτικών προγραμμάτων με βάση κριτήρια δημόσιας ωφέλειας, η επανάπαυση στην μέσω των Τραπεζών λειτουργία τους, η συγκέντρωση των πόρων και η μη-προώθηση παρεμβάσεων σε καίρια δίκτυα – κατέληξε σε περιορισμένη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στην οικονομία.

Όσο για τον Κ. Γάτσιο, αυτός συνέκρινε με την ομάδα των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών της ΕΕ «27» (με τις οποίες τελικά συγκρινόμαστε, κι ας πρόκειται για χώρες των τελευταίων διευρύνσεων της Ένωσης) προσέθεσε στοιχεία για την μη-σύγκλιση που εντέλει καταγράφεται. Η επενδυτική υστέρηση η οποία συνεχίζεται – παρόλους τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης – ιδιαίτερα στην μεταποίηση, η επικέντρωση στο real estate και τον τουρισμό, η επίμονη επιβάρυνση από την γραφειοκρατία (που διατηρείται, απλώς ψηφιοποιούμενη…) καθώς και η εντεινόμενη διαφθορά, δεν επιτρέπουν να «ξεκολλήσουν». Οι δομές της οικονομίας. Ως αποτέλεσμα, η παραγωγικότητα υστερεί. Μαζί μ’ αυτήν μένουν πίσω οι προοπτικές βελτίωσης των αμοιβών – άρα και της προοπτικής για αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.

Χτίζοντας πάνω σε αυτά, ο Ηλίας Κικίλιας, αφού στάθηκε και αυτός στην αίσθηση «χαμένης ευκαιρίας» από τα 90 δις πόρων που κατέληξαν να είναι διαθέσιμα τα τελευταία χρόνια (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, Αγροτικό Ταμείο), στράφηκε στην ανάγκη ανακατεύθυνσης των επενδύσεων προς τα δίκτυα που έχουν παραμεληθεί (από τον σιδηρόδρομο μέχρι τον ηλεκτρισμό) και προς την ενσωμάτωση τεχνολογιών στην παραγωγή και στα παραγόμενα προϊόντα, ώστε να αναβαθμιστεί η ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Έδωσε επίσης έμφαση στον αφελληνισμό όλο και περισσότερων στοιχείων ενεργητικού – από ακίνητα μέχρις επιχειρήσεις – και μάλιστα με χρηματοδότηση μέσω ελληνικών τραπεζών (εντέλει, με βάση τις καταθέσεις Ελλήνων και με ανάληψη του όποιου κινδύνου στην Ελλάδα…)

Προοπτικά, έγινε λόγος για ένα νέο Εθνικό Σχέδιο, που θα συμπεριλάμβανε την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, την τεχνολογική αναβάθμιση, την ενίσχυση της ασφάλειας (με δημιουργία, σε νέα βάση, αμυντικής βιομηχανίας) και την μέριμνα για αντιμετώπιση της μετάβασης από «την εποχή του Ταμείου Ανάκαμψης στην επόμενη μέρα».

Ανακινήθηκε δε και θέμα «εσωτερικής σύγκλισης», με την διαπίστωση ότι στην Ελλάδα παρατηρείται σταθερή υποχώρηση του μεριδίου των μισθών στο σύνολο της οικονομίας (που από 65% υποχώρησε στο 55%), πράγμα που υποχρεώνει σε μια ουσιαστικότερη συζήτηση γύρω από τα θέματα ανθρώπινου δυναμικού. Σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα, τα εν λόγω θα συνδυαστούν αναπόδραστα με την συνεχιζόμενη επιδείνωση του δημογραφικού.

Βλέποντας το πόση δουλειά μελέτης, ανάλυσης και πόση προσπάθεια προβολής στο μέλλον έχει καταβληθεί στα πλαίσια του In Social, καταλήγει να διερωτάται κανείς πώς γίνεται κι αυτές οι επεξεργασίες δεν μπόρεσαν ακόμη να μπολιάσουν την εικόνα/την παρουσία του πλησιόχωρου προς το In Social πολιτικού πεδίου, δηλαδή του ΠΑΣΟΚ, στην δημόσια σκηνή.