Το Ινστιτούτο για την Σοσιαλδημοκρατία – InSocial συμμετείχε ως Knowledge Partner στο RGC 2024 με την διοργάνωση 2 θεματικών συνεδριών. Η μία αφορούσε τις “Προκλήσεις της Αυτοδιοίκησης στους ορεινούς και νησιωτικούς δήμους” και η άλλη το “Δημογραφικό και τα προβλήματα στέγασης”. Δύο θεματικές στις οποίες το InSocial είχε εμβαθύνει με μελέτες και εκδηλώσεις κατά το περασμένο χρονικό διάστημα. Με την συμβολή των κατάλληλων ομιλητριών/ομιλητών προσπαθήσαμε να συζητήσουμε και να αναδείξουμε πολιτικές οπτικές καθώς και επίκαιρα, εγχώρια και διεθνή στοιχεία των δύο θεματικών που αφοφούν άμεσα τους ρυθμούς και την ποιότητα εξέλιξης της περιφερειακής ανάπτυξης σε όλη την ελληνική επικράτεια. Οι συνεδρίες ολοκληρώθηκαν με επιτυχία χάρη στην άψογη φιλοξενία των διοργανωτών του RGC 2024 καθώς και την εξαιρετική συνεργασία με όλους τους συντελεστές του, στην προετοιμασία και εκτέλεση του προγράμματος.

Δείτε σημεία από τις τοποθετήσεις των συνεδριών και σχετικό οπτικό-ακουστικό υλικό:

RGC 2024: Οι προκλήσεις της Αυτοδιοίκησης – Ορεινοί και Νησιωτικοί Δήμοι
[Πέμπτη, 30 Μαΐου – Αμφιθέατρο Συνεδριακού Κέντρου Παν. Πατρών]

Δημήτρης Μάντζος, Βουλευτής Επικρατείας & Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΠΑΣΟΚ – Κινήμα Αλλαγής:

“Είχα την ευκαιρία μέσα από την κοινοβουλευτική μου δράση να έρθω σε επαφή με τα ζητήματα που θέτουμε στο τραπέζι, σήμερα, εδώ στην Πάτρα. Είναι πολύ σημαντικό να βάζουμε το θέμα της περιφερειακής ανάπτυξης και της τοπικής αυτοδιοίκησης ιδίως τώρα, παραμονή των ευρωεκλογών. Αυτό το panel θα μπορούσε να ονομάζεται, δυστυχώς, περιφερειακές ανισότητες όσον αφορά τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές και είναι δύο ειδών. Πρώτον, υπάρχει μια εξωτερική ανισότητα όλων των δήμων τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας μας έναντι των ΟΤΑ, των δήμων και των περιφερειών των υπόλοιπων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι δικοί μας δήμοι υπολείπονται, υστερούν, απέχουν πολύ από το μέσο όρο των υπόλοιπων δήμων της ΕΕ σε πολλούς βασικούς αυτοδιοικητικούς δείκτες για παράδειγμα η αναλογία των πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης προς το ΑΕΠ, των δαπανών της τοπικής αυτοδιοίκησης προς το ΑΕΠ αλλά και του ποσοστού των επενδύσεων που γίνονται στην τοπική αυτοδιοίκηση σε σύγκριση με τις συνολικές επενδύσεις στη χώρα μας. Δεύτερη ανισότητα είναι η ανισότητα ανάμεσα στις ορεινούς και νησιωτικούς δήμους και τους υπόλοιπους δήμους της χώρας μας. Όλο αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι σε θεσμικό πλαίσιο το Σύνταγμά μας προβλέπει ρητά, από το 2001 περιέχει ρήτρα και επιτάσσει τις κυβερνήσεις να λαμβάνουν ιδιαίτερη μέριμνα για την ανάπτυξη των ορεινών και νησιωτικών περιοχών. Παραδόξως, ελάχιστα σχέδια νόμου λαμβάνουν υπόψη τη συγκεκριμένη ρήτρα νησιωτικότητας, ορεινότητας όταν έρχονται στη βουλή. Θεωρώ κρίσιμο, ότι πρέπει σε αυτό το panel να προσδιορίσουμε το δημοσιονομικό πλαίσιο στο οποίο διαπιστώνουμε ότι παρά την εισροή πόρων και μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (επιπλέον του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων) οι δήμοι παραμένουν ελλειμματικοί. Το διοικητικό πλαίσιο είναι η υποστελέχωση και ειδικά με εξειδικευμένο προσωπικό. Σε θεσμικό πλαίσιο, έχουμε τον ακραίο και άκρατο συγκεντρωτισμό. Προτάσεις, από τη μεριά μας ως ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, στα πλαίσια μιας δομικής αντιπολίτευσης και της μακροχρόνιας και ουσιαστικής συνεισφοράς μας για την αυτοδιοίκηση και την αποκέντρωση, θα αρκεστώ να κινηθώ στο θέμα της στεγαστικής κρίσης κυρίως στους νησιωτικούς δήμους. Το σύστημα της Golden Visa και της βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει οδηγήσει σε διόγκωση των τιμών των ακινήτων και είναι ένα ολέθριο σφάλμα να αφεθούν τα μικρά νησιά στα χαμηλά όριατης Golden Visa γιατί έτσι μεταφέρεται το ενδιαφέρον των αγοραστών σε αυτά τα νησιά. Καταθέσαμε τροπολογία να συμπεριληφθούν όλοι ανεξαιρέτως οι νησιωτικοί δήμοι στο αυξημένο όριο αλλά δεν έγινε δεκτή από την κυβέρνηση. Θεωρούμε ότι στα νησιά και στους ορεινούς όγκους, εκεί που υπάρχει ζήτημα τουρισμού η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να πάρει μερίδιο στην αντιμετώπιση του υπερτουρισμού. Οι δήμοι πρέπει να λάβουν πρωτοβουλίες για τη διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό. Είναι πολύ κρίσιμο ιδίως στα νησιά η επέκταση του μεταφορικού ισοδύναμου όπου μπορούμε. Στηρίζουμε και προτάσσουμε σαν πολιτικός χώρος την ποιότητα και αξιοπρέπεια ζωής στους δυσπρόσιτους δήμους, στα βουνά μας και στα νησιά μας, την ευημερία των κατοίκων με ασφάλεια των δημόσιων υποδομών και της δημόσιας υγείας.”

Ανδρέας Στεργίου, Δήμαρχος Αργιθέας, Αντιπρόεδρος Ορεινών Περιοχών ΚΕΔΕ, Πρόεδρος Δικτύου Ορεινών Δήμων “Πίνδος”:

“Χαίρομαι που επιτέλους ειπώθηκε σε μία δημόσια συζήτηση το άρθρο 101 του Συντάγματος. Υπερασπιζόμαστε χρόνια πως η αρχή της ορεινότητας πάει πακέτο με της αρχή της νησιωτικότητας. Η πολιτεία έπρεπε εδώ και δεκαετίες να έχει σταθεί δίπλα στην ορεινή Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι η πιο νησιωτική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά είναι και η δεύτερη, μετά την Αυστρία, πιο ορεινή. Για εθνικούς λόγους, και πολύ σωστά, υπάρχουν δημόσιες πολιτικές για τη νησιωτικότητα. Για την ορεινότητα, δυστυχώς μέχρι τώρα, δεν έχει γίνει η σπουδαία δουλειά που πρέπει να γίνει επίσης για εθνικούς λόγους. Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι για το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Αγράφων (για τους Δήμους Αγράφων, Λίμνης Πλαστήρα και Αργιθέας). Αποτελεί το εργαλείο ενός ολοκληρωμένου μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού που αποσκοπεί στην ολιστική αντιμετώπιση των προκλήσεων και αξιοποίηση των αναπτυξιακών προοπτικών της περιοχής σε συνέργεια με υφιστάμενες πολιτικές, εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές, συνολικού προϋπολογισμού 90 εκατ. Ευρώ. Πρόκειται για ένα συνεκτικό σχέδιο το οποίο δίνει έμφαση αφενός στις υποδομές, με τους περισσότερους πόρους να κατευθύνονται εκεί, μειδιαίτερη έμφαση στο οδικό δίκτυο, στην αναπτυξιακή προοπτική και φυσικά στις δομές κοινωνικής στήριξης.”

Γιάννης Σπιλάνης, Καθηγητής Τμ. Περιβάλλοντος Παν. Αιγαίου, Επιστημονικός Σύμβουλος ΚΕΔΕ:

“Εκτός από το άρθρο 101 του Συντάγματος, είναι και το άρθρο 175 της Ευρωπαϊκής Κοινότητας που περιλαμβάνει τις ιδιαίτερες πολιτικές και το οποίο έχει υποχωρήσει πάρα πολύ τα τελευταία 10 χρόνια. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θέλει να αναφέρεται σε ειδικές πολιτικές. Ο ΟΟΣΑ το 2020διαπίστωσε, στη μελέτη που έκανε για την περιφερειακή πολιτική της Ελλάδας, ότι η Ελλάδα δεν έχει περιφερειακή πολιτική, δηλαδή χρειάζονται και νομοθετικές ρυθμίσεις σε επίπεδο χώρας (πέρα από τι θα κάνει η περιφέρεια ή ο δήμος), πολιτικές που δεν υπήρξαν ποτέ. Με άλλα λόγια, πρέπει να υπάρχουν οι εθνικές πολιτικές για να δημιουργηθούν και κάποιες ευρωπαϊκές πολιτικές (δηλαδή να ζητήσει από την Ευρώπη ειδικές ρυθμίσεις με βάση και το άρθρο 175). Στην Ελλάδα έχουμε οριζόντιες πολιτικές, για παράδειγμα εφαρμόζει αγροτική πολιτική το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης χωρίς χωρική διαφοροποίηση των πολιτικών. Κατά τη γνώμη μου, η αρχή της πολιτικής για τις νησιωτικές περιοχές πρέπει να έχει τρεις άξονες. Ο πρώτος άξονας είναι, ότι πρέπει κυρίως να μιλάμε για ποιότητα και όχι για ποσότητα, ο δεύτερος άξονας είναι τα θέματα του περιβάλλοντος με ισχυρή περιβαλλοντική πολιτική και ο τρίτος άξονας ξεκαθαρίζει ότι στις ορεινές περιοχές και οι νησιώτες δεν είμαστε τρίτης κατηγορίας πολίτες άρα πρέπει να έχουμε υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος τόσο καλές για να μείνουν οι άνθρωποι εκεί, στον τόπο τους.”

RGC 2024: Δημογραφικό και Προβλήματα Στέγασης
[Πέμπτη, 30 Μαΐου – Αχαϊα Hall Συνεδριακού Κέντρου Παν. Πατρών]

Βύρων Κοτζαμάνης, Καθηγητής Δημογραφίας Παν. Θεσσαλίας:

”Σε όλες τις χώρες οι δημογραφικές εξελίξεις επηρεάζουν τη στέγαση και αμφίδρομα. Οι δημογραφικές εξελίξεις στη χώρα μας μεταπολεμικά και ποιες οι επιπτώσεις αυτών, ιδιαίτερα στους νέους (25 με 45 ετών) είναι οι εξής: α) είμαστε όλοι συγκεντρωμένοι στο 2% της συνολικής επιφάνειας, σε 70 δήμους από τους 6.500 είμαστε συγκεντρωμένοι ένας στους δύο. Στους νέους, 6 στους 10 είναι συγκεντρωμένοι στους ίδιους δήμους. Μιλάμε για υπέρμετρη αστικοποίηση και υπερ-συγκέντρωση πληθυσμού στο χώρο, β) έχουμε την αύξηση του προσδόκιμου ζωής μας, μετά το 1950-60 τόσο στη γέννηση όσο και πάνω από τα 65 έτη, γ) μείωση της έντασης των γάμων, αύξηση του ποσοστού διαζυγίων και ταυτόχρονα μειώνονται οι γεννήσεις γεγονότα που έχουν επιπτώσεις στη δομή και σύνθεση των οικογενειών των νοικοκυριών μας. Έτσι, έχουμε νοικοκυριά που είναι μικρότερου μεγέθους, οικογένειες μικρότερου μεγέθους, δεν έχουμε διευρυμένες οικογένειες και νοικοκυριά και ταυτόχρονα έχουμε πάρα πολλές μονογονεϊκές οικογένειες ή άτομα που έχουν χωρίσει και ζουν χωριστά. Ταυτόχρονα, έχουμε στους νέους 25 με 45 ετών μείωση του πλήθους τους. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: μιλάμε για νέους που γεννήθηκαν από το 1980 μέχρι το 2000. Την περίοδο εκείνη είχαμε συνταρακτική πτώση των γεννήσεων. Στις ίδιες αυτές γενιές, λόγω της οικονομικής κρίσης, ένα τμήμα των όλο και λιγότερων έχουν φύγει στο εξωτερικό. Έχουμε δηλαδή μια μείωση του πλήθους των 25 με 45 και ταυτόχρονα έχουμε μία αύξηση των ηλικιωμένων (άνω των 65 ετών) περίπου 400.000 την περίοδο 2009 – 2024 και μείωση διπλάσια 800.000 των ατόμων που είναι 25 – 45 ετών.

Θα μπορούσε κανείς να πει, αφού είναι έτσι τα δεδομένα γιατί έχουμε στεγαστική κρίση; Η απάντηση βρίσκεται έξω από τα πεδία της δημογραφίας. Πρέπει να δούμε τι έγινε στη χώρα μας τα τελευταία 15 χρόνια. Σε αδρές γραμμές έχουμε μείωση των μισθών, των εισοδημάτων και των συντάξεων, μείωση της ικανότητας της αποταμίευσης, αύξηση του ποσοστού της ανεργίας στις νέες γενιές σε σχέση με παλιότερα, έχουμε επισφαλείς σχέσεις εργασίας, έχουμε μεγάλη ανασφάλεια. Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια έχουμε αύξηση του κόστους κατασκευής, συρρίκνωση της στεγαστικής πίστωσης και μείωση της κατασκευής κατοικιών. Επιπροσθέτως, οι ανάγκες τους για το τι κατοικία θέλουν από τα νέα ζευγάρια που έρχονται σε ηλικία να κάνουν οικογένεια και να βρουν σπίτι, δεν είναι οι ίδιες με αυτές των προηγούμενων γενεών. Δηλαδή, δεν υπάρχει προσφορά κατοικίας για ενοικίαση, έχουμε γήρανση του stock και το stock δεν είναι σε δομή αυτό που επιθυμούν σήμερα οι νέοι. Επιπλέον, έχουμε αύξηση των χρονομισθώσεων και των αλλοδαπών που επενδυτών σε κατασκευή κατοικιών στη χώρα. Επομένως, οι δημογραφικές εξελίξεις δεν είναι αρνητικές όσον αφορά τη στέγαση, όμως ,όλες οι άλλες εξελίξεις είναι αρνητικές.

Αποτέλεσμα, στα μεγάλα αστικά κέντρα πρόβλημα στενότητας στη στέγαση των νέων ζευγαριών, εξαιρετικά υψηλά ενοίκια και ένα πρόβλημα που δύσκολα λύνεται. Η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει 4 προγράμματα για την διευκόλυνση της στέγαση των νέων 25 έως 39 ετών. Τα προγράμματα αυτά δεν θα επιλύσουν το πρόβλημα, ούτε λόγω της έκτασης και του βάθους τους ούτε με τον τρόπο που δουλεύουν. Απαιτείται η κατασκευή νέων κατοικιών οι οποίες σε μεγάλο βαθμό θα είναι ανοιχτές για ενοικίαση με χαμηλό κόστος απευθυνόμενη στα νέα νοικοκυριά. Ένα πρόσθετο μέτρο που κατά τη γνώμη μου πρέπει να εφαρμοστεί, όπως εφαρμόζεται και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, είναι η κοινωνική κατοικία. Σε 7, πρώην σοσιαλιστικές, χώρες που είναι σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν ποσοστό ιδιοκατοίκησης 85 – 95%. Εκεί δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα, δεν υπάρχει πρόβλημα. Από τις υπόλοιπες χώρες που έχουν μείνει η χώρα μας είναι η μόνη που δεν έχει πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας. Έχουμε 7 χώρες (κυρίως βόρειες χώρες) όπου το ποσοστό της κοινωνικής κατοικίας προς ενοικίαση είναι πάνω από 15% του stock των κατοικιών (ποσοστό άνω του 30-35% στην ενοικιαζόμενη κατοικία). Έχουμε άλλες 2-3 χώρες που είναι χαμηλότερο το ποσοστό της κοινωνικής κατοικίας προς ενοικίαση, περίπου 5% (ποσοστό περίπου 20% στην συνολικά ενοικιαζόμενη κατοικία) και έχουμε χώρες που το ποσοστό της κοινωνικής κατοικίας προς ενοικίαση είναι γύρω στο 1% ή 2% ή 3%. Στη χώρα μας το ποσοστό της κοινωνικής κατοικίας προς ενοικίαση είναι 0%. Η Ισπανία που έχει αντίστοιχο και έντονο πρόβλημα με μας, αποφάσισε να κάνει ένα διευρυμένο πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας προς ενοικίαση  χρησιμοποιώντας δημόσιους πόρους και πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Κατά τη γνώμη μου, χρειάζεται η Ελλάδα να κάνει κάτι αντίστοιχο για να λύσει το πρόβλημα της στέγασης στα νέα νοικοκυριά. Αυτό θα έχει επιπτώσεις στην οικογένεια και στον αριθμό των παιδιών και πάμε ανάποδα τώρα, δηλαδή, όταν έχουμε ένα υψηλό κόστος στην ενοικίαση της κατοικίας και είσαι νέος μεταφέρουμε το χρόνο για αργότερα της δημιουργίας της οικογένειας και μένουμε όλο και περισσότερα χρόνια στο πατρικό μας σπίτι. Είναι δηλαδή μια παράμετρος, αλλά όχι η μόνη, η οποία ενισχύει την τάση μείωσης του μέσου αριθμού των παιδιών που κάνει μία γυναίκα.

Σύμφωνα με στοιχεία μελετών, στις χώρες που έχουν ληφθεί συνολικά μέτρα για την ενίσχυση της οικογένειας και του παιδιού όπως: η μείωση του κόστους έλευσης και ανατροφής ενός παιδιού, μέτρα για την άμβλυνση των ασυμβατοτήτων ανάμεσα στην εργασιακή και οικογενειακή ζωή, μέτρα για την άμβλυνση των έμφυλων διακρίσεων στο δημόσιο και ιδιωτικό βίο και μέτρα που έχουν σχέση με την άμβλυνση του κλίματος ανασφάλειας για το μέλλον της νέας γενιάς, ο συντελεστής γεννήσεων είναι κοντά στο 2, ενώ στην Ελλάδα τα νέα ζευγάρια κάνουν κατά μέσο όρο 1,4 παιδιά. Τέλος θεωρώ ότι είναι ζήτημα πολιτικής επιλογής, όχι μόνο να παίρνεις μέτρα, αλλά να είναι και αποτελεσματικά.”

Εύα Παπαδάκη, Project Manager της MKO Hope Genesis:

“Η HOPE Genesis είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία στον τομέα της υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, με όραμα να ανατρέψει το κλίμα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα. Στόχος της είναι η οικονομική και ψυχολογική στήριξη γυναικών, μόνιμων κατοίκων ακριτικών νησιωτικών και ηπειρωτικών περιοχών κατά τη διάρκεια της κύησης έως και τον τοκετό. Για μας, υπάρχουν 5 βασικοί πυλώνες προσέγγισης του δημογραφικού προβλήματος: 1) η ενίσχυση του μόνιμου τοπικού πληθυσμού και η στήριξη της μόνιμης οικογένειας που κατοικεί στην Ελλάδα, 2) τα κίνητρα επιστροφής των Ελλήνων, που γνωρίζουμε ως brain drain ή brain regain, 3) το μεταναστευτικό και η σωστή ενσωμάτωση των προσφυγών και μεταναστών, 4) η ενεργός γήρανση, 5) η αλλαγή του αφηγήματος, εννοώντας μια διαφορετική προσέγγιση για το πως πρέπει να βλέπουν ειδικά οι νέοι την οικογένεια. Είναι δύσκολο να συνδυάσεις καριέρα και οικογένεια αλλά δεν είναι αδύνατον, δεν θα «χαλάσει» το σώμα μιας γυναίκας επειδή θα κάνει παιδιά, δεν θα χάσεις τα όνειρά σου επειδή έκανες οικογένεια κ.α. Όλα αυτά η HOPE genesis τα προσεγγίζει και ειδικά τον πρώτο και πέμπτο πυλώνα.Αυτή τη στιγμή η HOPE genesis δραστηριοποιείται σε 450 περιοχές. Συμπεριλαμβάνουμε στο πρόγραμμά μας ακριτικά νησιά και χωριά ηπειρωτικά που έχουν είτε πολύ λίγες γεννήσεις είτε μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων και θανάτων για να στηρίξουμε αυτές τις οικογένειες που έχουν διαλέξει αυτόν το δύσκολο δρόμο του να παραμείνουν στον τόπο τους, συνεργαζόμαστε με 24 ιατρικά κέντρα και έχουμε μία εθελοντική ομάδα ιατρών μαιευτήρων – γυναικολόγων και άλλων επαγγελματιών υγείας που ξεπερνάει τους 50 ενώ έχουμε παραδώσει τέσσερις παιδικούς σταθμούς.Επίσης, μέχρι σήμερα στη εννεαετή πορεία μας έχουμε στηρίξει και ωφελήσει περισσότερες από 800 οικογένειες που πέρα από τη βοήθεια στην ίδια την οικογένεια που τη βοηθάει να μεγαλώσει, το όφελος διαχέεται και σε όλη την απομακρυσμένη τοπική κοινωνία. Για παράδειγμα στους Φούρνους Ικαρίας που δεν είχαμε καθόλου γεννήσεις τώρα έχουμε 16 παιδάκια, πάει δάσκαλος στο νησί, πυκνώνουν οι ακτοπλοϊκές γραμμές, αλλάζει γενικότερα η ζωή στη μικρή αυτή κοινωνία.

Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που αυτή τη χρονική στιγμή το δημογραφικό έχει ανέβει στην ατζέντα για όλα τα πολιτικά κόμματα και η HOPE genesis θα έχει βάλει ένα λιθαράκι την τελευταία δεκαετία με τη δράση της. Χρειάζονται και άλλα μέτρα όπως η ανάγκη μείωσης του ΦΠΑ για τις εξετάσεις των εγκύων και τους τοκετούς, φοροαπαλλαγών μόνιμου χαρακτήρα, παροχής κινήτρων σε οικογένειες με ένα παιδί για να κάνουν και δεύτερο, δημιουργίας χώρων φύλαξης βρεφών στους χώρους εργασίας και ενημέρωσης των πολιτών για τη φθίνουσα αναπαραγωγική ηλικία. Πιστεύουμε στη σύμπραξη της κοινωνίας των πολιτών, των ακαδημαϊκών, του κράτους συλλογικά, όχι μίας κυβέρνησης γιατί το δημογραφικό προσεγγίζεται συλλογικά και επιλύεται με μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις.”

Έφη Μπέκου, πρ. Γενική Γραμματέας Ισότητας, Γραμματέας Τομέα Κοινωνικής Ένταξης και Συνοχής ΠΑΣΟΚ:

“Η κρατική οντότητα είναι ένας ευάλωτος οργανισμός και όπως κάθε είδος έχει την δομική ανάγκη και δομική επιθυμία της διαιώνισής του. Εκεί παρεμβαίνουν μια σειρά από άλλους παράγοντες που δεν έχουν να κάνουν με τη βιολογία και απηχούν σε μία σειρά από κοινωνικές, προσωπικές προσδοκίες και επιθυμίες αλλά κυρίως σε ζητήματα πολιτικής βούλησης. Θέλω να σημειώσω εξαρχής ότι όλα τα ζητήματα που αφορούν στην ευημερία ενός κράτους και μιας οντότητας στηρίζονται στην πολιτική βούληση. Σε ότι αφορά το δημογραφικό, αυτό είναι ένα από το πιο ενδιαφέροντα και οριζόντια θέματα που όχι απλώς καλύπτει όλους τους τομείς πολιτικής είτε αυτό είναι η οικονομία, η ανάπτυξη, οι εργασιακές σχέσεις, το φύλο, η εντοπιότητα, η περιφερειακή ανάπτυξη αλλά είναι και ένας δείκτης για το πόσο καλά πάνε όλα τα άλλα. Σημαίνει ότι αν υπάρχει μία δημογραφική συρρίκνωση είχαμε την εντύπωση ότι αν ανεβαίνει η υλική ευημερία υπάρχει μία τάση ειδικά στον δυτικό κόσμο να μειώνεται ο αριθμός των γεννήσεων γιατί υπάρχουν μεγαλύτερες προσδοκίες, τα μοντέλα ζωής διαφοροποιούνται κλπ. Στην Ελλάδα ζούμε με ένα μείγμα πολύ δύσκολο όπου την ευημερία της δεκαετίας 1980-90 τη διαδέχθηκε από τις αρχές του 2000 μια τεράστια υποβάθμιση στο επίπεδο ζωής των πολιτών, στα εργασιακά κ.α. όπου όλα αυτά δημιούργησαν μία δυσκολία στο μοντέλο προσωπικής ευημερίας των πολιτών σήμερα και κυρίως των ηλικιών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία. Για τις γυναίκες ειδικότερα το μεγάλο στοίχημα της Ευρώπης για την μαζική ένταξη τους στην αγορά εργασίας ήρθε και συνάντησε το φεμινιστικό αίτημα για την χειραφέτηση και την αυτονόμηση των γυναικών στο οικονομικό αλλά και σε όλα τα πεδία. Άρα λοιπόν αυτό δημιούργησε εκ των πραγμάτων εντελώς καινούριες απαιτήσεις. Η ελληνική πολιτεία στις αναθεωρήσεις του 2001 του Συντάγματος, που είναι και οι πλέον προοδευτικές όσον αφορά τις αναθεωρήσεις, έθεσε και το ζήτημα της υποχρέωσης για στέγαση και κοινωνική κατοικία στο άρθρο 21 (ειδικά για τις πιο ευάλωτες περιπτώσεις) αλλά βεβαίως και το ζήτημα της δημογραφίας. Ιστορικά η ελληνική βουλή ασχολήθηκε δύο φορές με το ζήτημα της ανάπτυξης ενός νέου δημογραφικού μοντέλου το 1993 και 25 χρόνια μετά, το 2017, όπου με πρόταση της τότε προέδρου του ΠΑΣΟΚ της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά έγινε πρόταση για να συγκροτηθεί εκ νέου διακομματική επιτροπή στη βουλή. Είχα την τύχη να την παρακολουθήσω έχοντας την ευθύνη για την παρακολούθηση όλων των εργασιών εκ μέρους του πολιτικού χώρου του ΠΑΣΟΚ και θέλω από αυτό το βήμα να τιμήσω ιδιαιτέρως τη συμβολή του καθηγητή κου Κοτζαμάνη ο οποίος ήταν επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής της βουλής για το πόρισμα το οποίο είχαμε στα χέρια μας από το 2018. Υπάρχει εδώ ένα ερώτημα, ο πολιτικός χρόνος δεν είναι ατελείωτος και τα πολιτικά ζητήματα δεν περιμένουν την κοινωνική ωρίμανση και διερωτώμαι γιατί είμαστε στο 2024 και ξαφνικά το δημογραφικό πήρε την αποθέωση ως προς το ενδιαφέρον; Έχω τη γνώμη ότι στην ελληνική κοινωνία σε πολύ μεγάλο βαθμό κινούμαστε με όρους επικοινωνιακούς και το ζήτημα της πολιτικής βούλησης δεν έρχεται να συνδράμει. Όσον αφορά τα ζητήματα της στέγασης η κυβέρνηση με τις παρεμβάσεις της δεν τα επιλύει.Τα προγράμματα που εφαρμόζονται μέχρι στιγμής καλύπτουν ελάχιστους δικαιούχους είτε γιατί είναι πιλοτικής μορφής είτε γιατί δεν προβλέπουν γενναία χρηματοδότηση.  Επιπλέον, ζητήματα που αφορούν την εναρμόνιση επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων έχουν διαφορετική εφαρμογή στο δημόσιο, τον ιδιωτικό ως προς τη μισθωτή και στην αυταπασχόληση. Δεν έχουμεκαθολικότητα των υπηρεσιών, για παράδειγμα τα vouchers για τους παιδικούς σταθμούς που δεν καλύπτουν τη μεσαία τάξη, αν και αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. Η γονεϊκότητα οφείλει να υποστηριχθεί στο βαθμό που το κράτος επιθυμεί τη δική του διαιώνιση, άρα το κράτος έχει πολιτική και κοινωνική ευθύνη να παράξει τα κατάλληλα εργαλεία, αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση.”

Τις δύο συνεδρίες συντόνισε ο διευθυντής του InSocial Γιώργος Παπούλιας

Δείτε σε βίντεο ροής τις δύο συνεδρίες:
Συνεδρία για την Αυτοδιοίκηση | Συνεδρία για το Δημογραφικό