• : info@in-social.gr

Νέα Σοσιαλδημοκρατία και Συντήρηση

Του Ηλία Κικίλια*

Η ανάγκη για μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική́ διακυβέρνηση κορυφώθηκε την περίοδο της πανδημίας, όταν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες συνειδητοποίησαν την σημασία ενός δημοσίου και αποτελεσματικού́ συστήματος υγείας.  Η γεωπολιτική αστάθεια και η ενεργειακή κρίση έρχονται να προστεθούν στις μακροπρόθεσμες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της ψηφιακής επανάστασης.  Οι απαιτήσεις για την συνεχή αναβάθμιση των δημόσιων υποδομών και των δυνατοτήτων και ικανοτήτων του κρατικού μηχανισμού είναι υψηλότερες από ποτέ.

Η ιστορική απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι μια μεγάλη πρόκληση και ευκαιρία αν υπάρχει σχέδιο και αν εφαρμοστεί μια πολιτική που φιλοδοξεί́ να αλλάξει την ελληνική́ κοινωνία και να συντονιστεί́ με τις μεγάλες αλλαγές που γίνονται στην Ευρώπη.

Η Δεξιά Συντήρηση χαρακτηρίζεται από μια άκριτη πίστη στις δυνάμεις της αγοράς.  Από την πεποίθηση ότι αρκεί να μειώσεις τους φόρους για να αυξηθούν οι επενδύσεις. Από την βεβαιότητα ότι όλες οι επενδύσεις είναι το ίδιο χρήσιμες, ανεξάρτητα από την εγχώρια προστιθέμενη αξία τους και ότι η ανάπτυξη με κάποιο μαγικό τρόπο θα διαχυθεί στους πολλούς.

Οι εισροές βραχυπρόθεσμων κερδοσκοπικών κεφαλαίων για μετοχές και ομόλογα, για εξαγορές υφιστάμενων επιχειρήσεων και ακίνητης περιουσίας, αν και χρήσιμες, δεν ενισχύουν το παραγωγικό μας υπόβαθρο, γιατί αφορούν απλά την αλλαγή ιδιοκτησίας και όχι μακροπρόθεσμες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου. Ούτε είναι το ίδιο μια επένδυση που απαιτεί σχεδόν αποκλειστικά μεγάλες εισαγωγές προϊόντων και δημιουργεί ελάχιστες θέσεις εργασίας με μια επένδυση που συνδέεται άμεσα με την εγχώρια αγορά, χρησιμοποιεί προϊόντα και υπηρεσίες της εγχώριας παραγωγής, δημιουργεί πολλές και καλές θέσεις εργασίας, προσφέρει φόρους και εισφορές.  Οι επενδύσεις που δημιουργούν την υψηλότερη εγχώρια προστιθέμενη αξία πρέπει να έχουν άμεση προτεραιότητα.

Χαρακτηρίζεται, επίσης, από την βαθιά ριζωμένη αντίληψη ότι το κράτος είναι ουσιαστικά ένας αδέξιος γραφειοκρατικός μηχανισμός που δεν είναι ικανός για καινοτομία, σχεδιασμό και στρατηγική και ο ρόλος του πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό και στο outsourcing.  Ένα Κράτος-Νυχτοφύλακα ή Θυρωρό.

Η ελληνική δημόσια διοίκηση παραμένει κομματικοποιημένη και δυσλειτουργική γιατί είναι απολύτως εξαρτημένη από την πολιτική βούληση του κόμματος που, κερδίζοντας τις εκλογές, παίρνει το κράτος ως λάφυρο και στη συνέχεια επικαλείται την αδυναμία της δημόσιας διοίκησης ως άλλοθι για τις δικές του αδυναμίες.

Για την Δεξιά Συντήρηση δεν χρειάζεται σχεδιασμός, δεν πιστεύει στο Σχέδιο, επαφίεται στην αυθόρμητη ιδιωτική πρωτοβουλία και τη λειτουργία της αγοράς.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.  Κατάλογοι έργων χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο για την εθνική οικονομία, την πρωτογενή παραγωγή, τα ενεργειακά δίκτυα και τους εθνικούς παραγωγικούς πόλους κλάδων και τεχνολογιών που διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Την αξιοποίηση των ευκαιριών που διανοίγονται για την εγχώρια παραγωγή από την ταχεία αλλαγή του μοντέλου της απεριόριστης παγκοσμιοποίησης προς πιο περιφερειακούς και τοπικούς κόμβους παραγωγής και κατανάλωσης.  Χωρίς σχέδιο για τις περιφερειακές οικονομίες της χώρας μας, την σύνδεση των τοπικών και διαπεριφερειακών υποδομών με τους τοπικούς και περιφερειακούς παραγωγικούς πόρους και δραστηριότητες.

Η Αριστερή Συντήρηση διακρίνεται από μια αντίστοιχη θεολογική πίστη στον κρατικισμό, ένα Κράτος – Αφέντη και Εξουσιαστή, μια σύμφυτη δυσπιστία και αντιπαλότητα με τον ιδιωτικό τομέα, την πεποίθηση ότι η λειτουργία των επιχειρήσεων και της ιδιωτικής αγοράς μόνο δεινά μπορούν να επιφέρουν στην κοινωνία και τους εργαζόμενους.  Αρνείται την δυναμικότητα που μπορεί να αποκτήσει και την κοινωνική ωφέλεια που μπορεί να επιφέρει ένας ανταγωνιστικός ιδιωτικός τομέας, αν υπάρχει ένας συνεπής και συγκροτημένος σχεδιασμός από ένα στρατηγικό κράτος-επενδυτή που διαθέτει τις απαραίτητες ικανότητες και την βούληση να δράσει και να συμπράξει.  Για την Αριστερή Συντήρηση το «δημόσιο» ταυτίζεται απαρέγκλιτα με το «κρατικό», το δημόσιο συμφέρον μπορεί να εξασφαλισθεί μόνο από κρατικές δομές, παρεμβάσεις και υπηρεσίες.

Η εγγενής αντιπαλότητα με τον ιδιωτικό τομέα οξύνεται στην περίπτωση των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων.  Η Αριστερή Συντήρηση παραβλέπει  – η Δεξιά Συντήρηση αδιαφορεί – ότι κάθε μεσαία ή μεγάλη επιχείρηση συνδέεται με δεκάδες, εκατοντάδες και μερικές φορές με χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις. Κάθε μεσαία και μεγάλη επιχείρηση συνεπώς, αποτελεί τον πυρήνα ενός παραγωγικού οικοσυστήματος.  Η δημόσια πολιτική οφείλει, με την υιοθέτηση των κατάλληλων μέτρων και κινήτρων, να εξασφαλίσει την διάχυση των ωφελειών στις μικρότερες επιχειρήσεις που βρίσκονται γύρω τους, την μεταφορά τεχνογνωσίας, την ανάπτυξη καινοτομιών στην παραγωγή και την οργάνωση, την εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού.  Οφείλει, παράλληλα, να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο φορολογικών και άλλων κινήτρων για συγχωνεύσεις των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Στις απαιτήσεις της νέας εποχής δεν μπορεί να ανταποκριθεί ούτε το υποτονικό και νωθρό κράτος της «Δεξιάς», ούτε το γραφειοκρατικό, δαπανηρό και αναποτελεσματικό κράτος της «Αριστεράς», ούτε το κομματικό πελατειακό κράτος της υπερ-ρύθμισης και προστασίας προνομίων και προσόδων.

Το κράτος που απαιτεί η νέα εποχή συνεπάγεται την επιλογή στρατηγικών κατευθύνσεων και τον σχεδιασμό πολιτικών για τις αναγκαίες επενδύσεις, την καινοτομία και την συνεργασία, με την σύμπραξη των επιχειρήσεων και των πολιτών και την ανάπτυξη εργαλείων πολιτικής που ανταμείβουν αυτούς που είναι πρόθυμοι να αναμετρηθούν με τις προκλήσεις.  Την αξιοποίηση των επιχορηγήσεων, των δανείων, των κινήτρων και των δημοσίων συμβάσεων για την επινόηση των πλέον καινοτομικών προσεγγίσεων στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων, από την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής ως τη μείωση της θηριώδους ανισότητας.

Απαιτούνται πολιτικές που καθοδηγούνται από μια ισχυρή αίσθηση δημοσίου σκοπού, ένα νέο στρατηγικό ρόλο του «κράτους – επενδυτή» με σχέδιο και στρατηγικές άμεσες επενδύσεις, ένα κρατικό μηχανισμό με επαρκείς ικανότητες καθώς και συνεργασίες του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα που πραγματικά υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.  Με λίγα λόγια, μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική πολιτική.

*Ο Ηλίας Κικίλιας είναι σύμβουλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής για θέματα οικονομικής πολιτικής. Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην σελίδα kreport.gr

Share :

Post a Comment