Του Ηλία Κικίλια*

Η λήξη της ενισχυμένης εποπτείας είναι ένα θετικό γεγονός αλλά συνοδεύεται, ως συνήθως,  από υπέρμετρους πανηγυρισμούς που δεν δικαιολογούνται ούτε από τα θεμελιώδη δεδομένα της οικονομίας μας ούτε από τις δυσοίωνες προοπτικές που διαμορφώνονται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Η άνοδος των επιτοκίων σηματοδοτεί το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες, αφού δεν μπορούν να παρέμβουν στα τεχνικά και γεωπολιτικά προβλήματα της προσφοράς για να περιορίσουν τον πληθωρισμό, θα προσπαθήσουν να περιορίσουν την ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών.  Να προκαλέσουν, δηλαδή, με μικρότερη ή μεγαλύτερη ένταση και ταχύτητα, ύφεση και ανεργία και να συμπιέσουν τα εισοδήματα. Χωρίς πολιτικές αντιστάθμισης, τη μεγαλύτερη πίεση θα την υποστούν ξανά τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα.

Το δυσμενές οικονομικό πλαίσιο συνοδεύεται από την κλιμακούμενη ένταση στο Αιγαίο και ένα πιθανό νέο προσφυγικό κύμα λόγω της επισιτιστικής κρίσης στην Αφρική και την Μέση Ανατολή.

Η χώρα μας εισέρχεται σε ένα περιβάλλον πιθανής διεθνούς ύφεσης και γεωπολιτικής αστάθειας χωρίς ουσιαστικό αναπτυξιακό σχεδιασμό, με ένα τεράστιο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και νοικοκυριά, αδύναμο τραπεζικό σύστημα, υψηλό έλλειμμα εξωτερικού ισοζυγίου και υψηλή ανεργία, ιδιαίτερα των νέων (37%).  Ο πληθωρισμός στη χώρα μας είναι σταθερά πολύ υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό, ιδιαίτερα στα τρόφιμα και την ενέργεια.  Οι ξένες επενδύσεις προσανατολίζονται κυρίως σε τομείς – πχ. ακίνητα – που δεν συμβάλλουν στην ενίσχυση της παραγωγικής βάσης και της παραγωγικότητας.

Η ανταγωνιστικότητα, αν και βελτιώθηκε την προηγούμενη δεκαετία λόγω της εσωτερικής υποτίμησης, παραμένει χαμηλή γιατί η παραγωγή επικεντρώνεται σε προϊόντα χαμηλής τεχνολογίας και η οικονομική δραστηριότητα σε πολύ μικρές και αδύναμες επιχειρήσεις, με περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση και υποτυπώδη κίνητρα να συγχωνευθούν.  Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι ότι ο ένας στους τρεις μισθωτούς στον ιδιωτικό τομέα είναι μερικά απασχολούμενος με μέσο μεικτό μηνιαίο μισθό λίγο πάνω από 400€, που εκτιμάται ότι έχει ήδη χάσει σχεδόν το 30% της αγοραστικής του αξίας λόγω του πληθωρισμού.  Οι ανισότητες διευρύνονται και βαθαίνουν.

Τα επόμενα χρόνια η χώρα μας απαιτείται να διαθέσει ακόμη περισσότερους δημόσιους πόρους για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, τον ενεργειακό μετασχηματισμό της, την διαρκή ενίσχυση της εθνικής της άμυνας, την αναστήλωση των δημοσίων συστημάτων υγείας και παιδείας, την μεταστροφή του παραγωγικού της μοντέλου, την αντιμετώπιση της δημογραφικής γήρανσης με την ουσιαστική στήριξη της νέας γενιάς καθώς και την ενίσχυση των κοινωνικών δαπανών και υπηρεσιών με κύριο στόχο τη μείωση των ανισοτήτων.

Όσον αφορά τον σχεδιασμό για τους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους, γίνεται ολοένα και πιο φανερό ότι πρόκειται για καταλόγους αποσπασματικών έργων που, όσο χρήσιμα και να είναι, δεν εντάσσονται σε ένα συγκροτημένο και αποτελεσματικό αναπτυξιακό σχέδιο. Απουσιάζουν παντελώς οι στρατηγικές κατευθύνσεις για την πρωτογενή παραγωγή, τα ενεργειακά δίκτυα, την μεταποίηση και τους εθνικούς παραγωγικούς πόλους κλάδων και τεχνολογιών που διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, τις περιφερειακές οικονομίες και τις ανάγκες κατάρτισης και επανειδίκευσης του εργατικού δυναμικού.

Η ενισχυμένη εποπτεία θα λήξει αλλά θα μετατραπεί σε μακρά εποπτεία από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.  Για να αποφύγουμε νέες επώδυνες περιπέτειες και να μην ξαναγίνουμε επαίτης της Ευρώπης, οι δυνατότητες της χώρας πρέπει να διευρυνθούν, αυτή είναι η ουσία της πολιτικής σταθερότητας.  Η τοξικότητα και η παραλυτική πόλωση του πολιτικού διαλόγου που προωθούν τα δυο μεγαλύτερα κόμματα υποθάλπουν και ενισχύουν την πολιτική αστάθεια.

Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής αντιπαραθέτει στην τοξικότητα τις προτάσεις και το πρόγραμμά του, αναδεικνύει τα πραγματικά κρίσιμα ζητήματα και ξεκαθαρίζει τις θέσεις του.  Προωθεί, με λίγα λόγια, την ουσιαστική πολιτική σταθερότητα.

*Ο Ηλίας Κικίλιας είναι σύμβουλος της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής για θέματα οικονομικής πολιτικής. Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ 20/6/2022